Do ostatniego MHz

Zaawansowane chłodzenie

Ekstremalne podkręcanie wymaga ekstremalnego chłodzenia. Przetaktowane elementy bardzo się nagrzewają, zwłaszcza gdy zostało podniesione napięcie zasilania. Prowadzi to do niestabilnej pracy komputera i często może powodować uszkodzenie podzespołów. Pierwszym krokiem w kierunku obniżenia temperatury komputera jest zmiana fabrycznego radiatora i wiatraczka chłodzącego procesor na wydajny układ z miedzianym radiatorem – największe mają nawet powyżej 20 centymetrów wysokości – z ciepłowodami, które zwiększają wydajność odprowadzania ciepła oraz dużym wentylatorem. Taki zestaw to wydatek powyżej 100 zł. Chłodzenie pamięci można pozostawić fabrycznym radiatorom, jeśli wykorzystywane moduły pochodzą z serii dla overclockerów. Również przy podkręcaniu kart graficznych można pozostać przy chłodzeniu fabrycznym, szczególnie jeśli karta ma już wbudowany wydajny układ chłodzący, np. firmy Zalman.

Dodatkowym zabiegiem, w przypadku procesora centralnego i graficznego, może być zdjęcie fabrycznego układu chłodzącego i posmarowanie procesora pastą termoprzewodzącą – najlepsze zawierają ciekłe metale lub srebro i kosztują od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych. Na koniec fabryczny układ chłodzący montowany jest z powrotem na procesorze, ale wydajność oddawania ciepła, dzięki nowej paście, powinna się poprawić.

Jeśli powyższe metody chłodzenia powietrzem są niewystarczające, pozostaje chłodzenie cieczą – koszt to kilkaset złotych. Zestaw składa się z elementów montowanych na podzespołach komputera, co wymaga demontażu ich chłodzenia fabrycznego. Do elementów tych jest za pomocą rur doprowadzana ciecz z chłodnicy zamontowanej na zewnątrz obudowy komputera lub np. w kieszeni napędów optycznych. Krążący w układzie płyn jest antykorozyjny oraz przeciwdziała rozwojowi glonów.

Oba rodzaje chłodzenia są w zasięgu każdego użytkownika peceta. Jednak naprawdę ekstremalne podkręcanie wymaga dużo bardziej wydajnego rozwiązania. Przykładem jest udoskonalona wersja chłodzenia cieczą, w której chłodnicę wymienia się na znany z lodówek freonowy agregat chłodniczy. Największą wydajność chłodzenia zapewnia kilka agregatów połączonych w kaskadę. Każdy kolejny agregat obniża temperaturę poprzednika… i tak aż do pierwszego agregatu odbierającego ciepło od cieczy.

Powyższe rozwiązanie działa w dużym stopniu automatycznie. Kolejne dwie metody chłodzenia – użycie suchego lodu lub ciekłego azotu – wymagają większego udziału użytkownika. Pierwszy materiał to zestalony dwutlenek węgla, który w temperaturze -78,5 stopni Celsjusza przechodzi w stan lotny. Z tego względu wymaga przechowywania w izolujących ciepło pojemnikach ze styropianu. Drugi materiał – ciekły azot – jest dużo zimniejszy od suchego lodu. Do stanu ciekłego z gazowego przechodzi w temperaturze -196 stopni Celsjusza i właśnie w niej musi być przechowywany (w pojemniku przypominającym termos). Oba materiały przykładane są bezpośrednio do obudowy pracującego procesora (brak tu dodatkowych radiatorów) otoczonego mosiężną rurą, która służy za wlew oraz zapobiega rozprzestrzenianiu się materiału chłodzącego. Rura musi być izolowana termicznie, aby nie osadzała się na niej wilgoć (para wodna), zabójcza dla elektroniki. Są do tego wykorzystywane termoizolacyjne materiały takich firm z branży chłodniczej, jak Armaflex i Arcmacell. Dawkowanie chłodziwa to trudne zadanie, które wymaga doświadczenia oraz precyzyjnego pomiaru temperatury.

Pomiary wydajności

W zależności od rodzaju podkręcanego podzespołu stosuje się różne programy mierzące stabilność i wydajność komputera. Jeśli podkręcany był cały zestaw komputerowy, do mierzenia wydajności wykorzystywane są benchmarki z serii 3DMark oraz Aqumark. Przeprowadzają one testy karty graficznej oraz procesora w aplikacjach 3D.

Do testowania osiągów i stabilności podkręconego procesora służą programy Super Pi i wPrime, które mierzą czas potrzebny komputerowi do przeprowadzenia wcześniej zaprogramowanych obliczeń.
Benchmark PCMark 2005 mierzy wydajność całego komputera, symulując typowe czynności wykonywane przez komputer podczas codziennej pracy. Podobnie jak 3DMark zwraca wynik w postaci liczby.

Potwierdzeniem uzyskanego wyniku jest zrzut ekranowy z wynikiem osiągniętym w programie testującym. Taką grafikę można umieścić w sieci na specjalistycznych portalach. Niektóre aplikacje przy każdym teście generują unikatowy kod, potwierdzający autentyczność pomiaru. Zapobiega to próbom oszustw. Aktualne rekordy prezentujemy w ramce.