A A A

Maszyny nie z tej ziemi

PC Format 5/2019
W tym roku mija dokładnie pół wieku, odkąd świat zobaczył, jak Armstrong i Aldrin radośnie podskakują na powierzchni Księżyca. W marcu wysłaliśmy w kosmos pierwszą kapsułę pasażerską Dragon 2. Żaden z tych faktów nie miałby miejsca, gdyby nie komputery. I to nie byle jakie, bo kosmiczne. Katarzyna Bielińska

Twarde serca superkomputerów

Od wielu lat na miano kosmicznych superkomputerów zasługują platformy RAD. Najpopularniejsza to odporny na promieniowanie RAD750, oparty na trzeciej generacji 32-bitowych procesorów PowerPC 7xx zaprojektowanych i produkowanych przez IBM i Motorolę. Platforma składa się z 10,4 miliona tranzystorów, ma powierzchnię około 130 mm² i jest taktowana zegarem 200 MHz. Układ może pracować w temperaturach od -55 do 125 stopni Celsjusza i pochłonąć dawkę 2000 grejów. System RAD750 był m.in. sercem komputerów, które wraz z łazikiem Curiosity trafiły na Marsa w 2012 r. Od niedawna konstruktorzy sond i statków kosmicznych mogą wykorzystywać RAD5545 – najbardziej zaawansowany technologicznie, utwardzany radiacyjnie uniwersalny procesor przeznaczony do „zastosowań kosmicznych” w komputerach sond i statków załogowych, wymagających szyfrowania danych, współpracy wielu systemów operacyjnych, przetwarzania obrazów o ultrawysokiej rozdzielczości i jednoczesnej obsługi wielu ładunków.

Cyfrowe dinozaury w kosmosie

Mało kto wie, że na pokładzie statku kosmicznego w ostatniej misji Apollo w 1975 r. znajdował się kalkulator kieszonkowy firmy Hewlett-Packard. Ręczny kalkulator miał większą moc obliczeniową niż pokładowy komputer nawigacyjny Apollo, zaprojektowany dziesięć lat wcześniej. Ta ciekawostka świetnie ilustruje, że postęp, który miał miejsce w ciągu ostatnich 30 lat w technologiach komputerowych, nie znajduje odzwierciedlenia w tym, w co są wyposażane współczesne statki kosmiczne. Wprawdzie sprzęt wynoszony dziś na pokładach statków kosmicznych na odległość kilkuset milionów kilometrów od naszej planety w niczym nie przypomina historycznego komputera Gemini czy TC-1, jednak fani technologicznych nowinek oczekujący superwydajnych procesorów, jednostek GPU, megapojemnych dysków SSD i niemal nieograniczonej pamięci RAM prędzej znajdą to wszystko w domowych pecetach niż w kosmosie.

Wydajnościowo jednostki „kosmiczne” są niemal eksponatami muzealnymi i pozostają kilka, a czasem kilkanaście generacji za najbardziej zaawansowanymi komputerami na Ziemi. To konieczne, bo sprzęt wynoszony na pozaziemską orbitę musi spełniać bardzo specyficzne wymagania – powinien być możliwie odporny na promieniowanie i zakłócenia ziemskiego pola magnetycznego, wytrzymały termicznie i mechanicznie, a przede wszystkim niezawodny. Wymiana pamięci w ziemskich warunkach nie stanowi żadnego problemu. W kosmosie – i owszem.

Stałe placówki na Księżycu, hotele turystyczne na orbicie Ziemi, załogowe misje na Marsa – takie wizje eksploracji kosmosu snuli rówieśnicy misji Apollo. Żadna jeszcze się nie ziściła, jednak postępy w rozwoju technologii kosmicznych są... kosmiczne. Nasza planeta jest otoczona przez satelity dostarczające nam informacji meteorologicznych i  komunikacyjnych. Globalny system pozycjonowania (GPS) zapewnia precyzyjny pomiar czasu i dane lokalizacyjne. Roboty i sondy kosmiczne rozpoczęły eksplorację Marsa i innych planet. Ostatnie dni przyniosły kolejny kamień milowy – z Centrum Kosmicznego w Cape Canaveral na Florydzie na rakiecie Falcon 9 wystrzelono w kosmos pierwszą kapsułę pasażerską Dragon 2. Jedynym pasażerem kapsuły był manekin o imieniu Ripley (nawiązującym do postaci Ellen Ripley, bohaterki filmu „Obcy – ósmy pasażer Nostromo”). Manekin został umieszczony na jednym z siedzeń dla załogi i wyposażony w czujniki na głowie, szyi i kręgosłupie, dzięki którym mamy poznać wpływ lotu na ciało człowieka. To, jak rozwiną się i co będą potrafić następcy „kalkulatora” Apollo czy Geminiego, może nas jeszcze nieraz zaskoczyć.


Ocena:
Oceń:
Komentarze (0)

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy. Komentarze wyświetlane są od najnowszych.
Najnowsze aktualności


Nie zapomnij o haśle!
21 czerwca 2022
Choć mogą się wydawać mało nowoczesne, hasła to nadal nie tylko jeden z najpopularniejszych sposobów zabezpieczania swoich kont, ale także...


Artykuły z wydań

  • 2024
  • 2023
  • 2022
  • 2021
  • 2020
  • 2019
  • 2018
  • 2017
  • 2016
  • 2015
  • 2014
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008
  • 2007
Zawartość aktualnego numeru

aktualny numer powiększ okładkę Wybrane artykuły z PC Format 1/2022
Przejdź do innych artykułów
płyta powiększ płytę
Załóż konto
Co daje konto w serwisie pcformat.pl?

Po założeniu konta otrzymujesz możliwość oceniania materiałów, uczestnictwa w życiu forum oraz komentowania artykułów i aktualności przy użyciu indywidualnego identyfikatora.

Załóż konto