Zwiększenie dostępności dzieł współczesnej kultury i nauki jest poważnym problemem prawnym. W jego rozwiązaniu ma pomóc projektowana ustawa.
Elastyczne udostępnianie
Ustawa obejmuje dzieła, które powstaną w przyszłości wyłącznie przy udziale podatników. W takim wypadku nowe prawo nałoży na instytucję finansującą lub współfinansującą projekt obowiązek nabycia praw do eksploatacji dzieła w takim zakresie, jakiego będzie wymagało udostępnianie go nieodpłatnie obywatelom. W przypadku dzieł, które mają wartość komercyjną, np. filmów współfinansowanych przez państwo, może być zastosowane embargo do 7 lat na bezpłatne udostępnienie. W wyjątkowych wypadkach można będzie odstąpić od udostępniania dzieła. Ustawa, wychodząc naprzeciw oczekiwaniu twórców, zakłada różne stopnie otwartości dzieł objętych nowym prawem: od możliwości wglądu, np. w formie elektronicznej, do udostępniania dzieła na wolnej licencji, która dopuszcza wykorzystanie komercyjne.
Nerwowe reakcje
Projekt nie dotyczy utworów, które powstają za prywatne środki, a tych jest przytłaczająca większość. Mimo tego założenia do ustawy wywołały nerwową reakcję instytucji znanych z niechęci do idei bezpłatnego dostępu do dzieł objętych prawem autorskim. Są to m.in.: ZAIKS i Polska Izba Książki. ZAIKS w oświadczeniu napisał, że „projekt założeń projektu ustawy o otwartych zasobach publicznych wzbudził niepokój wśród twórców, uważających nie bezzasadnie, że to kolejne w serii ograniczeń ich dochodów”.
Z kolei przedstawiciel Polskiej Izby Książki Piotr Marciszuk w rozmowie z portalem Newseria stwierdził, że „w momencie, kiedy się wszystko otwiera za darmo, twórcy stracą motywację do tworzenia nowych dzieł, bo nie będą na nich zarabiać. Ustawa w takim kształcie pozbawi także motywacji do inwestowania przemysł kreatywny”.
Projekt założeń do ustawy oraz wszystkie uwagi nadesłane w ramach konsultacji społecznych można znaleźć na stronach Rządowego Centrum Legislacji http://pcformat.pl/u/593. Informacje o projektowanej ustawie w bardziej przystępnej formie publikuje Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji https://mac.gov.pl/otwarte-zasoby. Ustawa ma być uchwalona do końca tego roku.
